سندرم پیریفورمیس (PS) یک بیماری اسکلتی عضلانی دردناک است که با علائمی مانند درد در ناحیه باسن مشخص می‌شود. مترادف‌هایی که اغلب برای این سندرم استفاده می‌شود عبارتند از: سندرم گلوتئال عمیق، سیاتیک خارج از ستون فقرات و غیره. ابتلا به سندرم پیریفورمیس در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که نسبت ابتلا به سندرم پیریفورمیس در زنان به مردان 6 به 1 است. این نسبت را می‌توان به علت بازتر بودن عضله چهار سر ران در در زنان توضیح داد. در این نوشتار درباره علائم، روش درمان سندرم پیریفورمیس و یا فیزیوتراپی سندرم پیریفورمیس توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.
پیریفورمیس چیست؟
قبل از آن که درباره درمان و فیزیوتراپی سندرم پیریفورمیس صحبت کنیم لازم است اندکی با آناتومی بدن آشنا شویم. مفصل ران از سر بزرگ توپی شکل استخوان ران (استخوان بلند ران) و حفره فنجانی لگن (به نام استابولوم) تشکیل می‌شود. پیریفورمیس نام عضله‌ای است که در این ناحیه قرار گرفته است.
آناتومی عضله پیریفورمیس و عصب سیاتیک عضله پیریفورمیس هرمی شکل است. عملکرد اصلی عضله پیریفورمیس چرخش بیرونی استخوان ران است. بنابراین یک عضله تثبیت کننده بسیار مهم است. ابتلا به سندرم پیریفورمیس اغلب به دلیل موارد زیر رخ می‌دهد:
- پرش‌های مکرر
- دوی سرعت
- تحرکات زیاد ریه
پیریفورمیس می‌تواند یک مولد بزرگ درد باشد. همچنین بسیار حساس است زیرا عصب سیاتیک معمولاً از پایین از عضله پیریفورمیس عبور می‌کند.
سندرم پیریفورمیس چیست؟
سندرم پیریفورمیس یک التهاب عصبی محیطی عصب سیاتیک است که به دلیل وضعیت غیر طبیعی عضله پیریفورمیس ایجاد می‌شود. اصلی‌ترین علامت این سندرم درد در ناحیه لگن و باسن است. در واقع، سندرم پیریفورمیس نوعی درد سیاتیک است که در اثر فشردگی عصب سیاتیک توسط عضله پیریفورمیس ایجاد می‌شود.
تخمین زده می‌شود که حداقل 6 درصد از بیمارانی که مبتلا به کمردرد تشخیص داده می‌شوند، در واقع به سندرم پیریفورمیس مبتلا باشند. این آمار ممکن است در برخی از نواحی جغرافیایی تا 36 درصد هم برسد. مهم‌ترین علائم سندرم پیریفورمیس عبارتند از:
- تشدید درد باسن در هنگام نشستن
- درد در ناحیه پشت ران
- بی حسی در پا
- احساس ضعف در ناحیه ساق پا
- محدودیت در بلند کردن پا
- مشکل در بالا رفتن از پله
- ناتوانی از پرش
- مشکل در چمباتمه زدن
- کاهش دامنه حرکات
- تورم و التهاب در ناحیه لگن
فیزیوتراپی سندرم پیریفورمیس کلیه علائم این سندرم را درمان خواهد نمود.
تشخیص سندرم پیریفورمیس
تشخیص ابتلای بیمار به سندرم پیریفورمیس مهم‌ترین مرحله در درمان سندرم پیریفورمیس خواهد بود. تأخیر در تشخیص این سندرم ممکن است منجر به شرایط پاتولوژیک عصب سیاتیک، اختلال عملکرد مزمن و مشکلات غیر قابل جبرانی شود. بزرگ‌ترین چالش فیزیوتراپیست‌ها تشخیص علائم و نشانه های منحصر به فرد سندرم پیریفورمیس است.
تشخیص زود هنگام امکان درمان مناسب را در زمان مناسب فراهم می‌کند. فیزیوتراپیست‌ها از یک معاینه بالینی برای تشخیص علائم این سندرم استفاده می‌کنند. مصاحبه بالینی برای درک وضعیت بیمار انجام می‌شود. در این مصاحبه سوالاتی از بیمار پرسیده می‌شود که اغلب عبارتند از:
- چگونگی و چرایی شروع درد
- چه چیزی باعث تشدید و کاهش علائم در شما می‌شود؟
- چه مدت است که درد را تجربه می‌کنید؟
- سابقه پزشکی کامل، از جمله سابقه مصرف دارو
سپس یک معاینه فیزیکی کامل انجام می‌شود. این معاینه اغلب شامل تست حرکات مفصل کمر و مفصل ران، قدرت و انعطاف پذیری عضلات است. همچنین معاینه شامل لمس ساختارهای مختلف ستون فقرات کمری و لگن نیز می‌باشد. مجموعه‌ای از آزمایش‌های عملکردی نیز تکمیل می‌شود. این آزمایش‌ها اغلب شامل چمباتمه زدن، تعادل تک پا، آنالیز راه رفتن و آنالیز دویدن و آزمایش‌های تحریکی مفاصل است.
علاوه بر این، تست‌های نورودینامیک ویژه اندام تحتانی شامل غربالگری کامل نورولوژیک اندام تحتانی (رفلکس‌ها، درماتوم‌ها و میوتوم‌ها) انجام خواهد شد. این فرآیند اطلاعات زیادی در مورد آنچه باعث علائم بیمار می‌شود ارائه می‌دهد و می تواند منجر به تشخیص سندرم پیریفورمیس شود. در مواردی که علائم مزمن هستند یا تشخیص قطعی نیست اغلب برای تایید کامل تصویربرداری تشخیصی اشعه ایکس تجویز می‌شود.
درمان و فیزیوتراپی سندرم پیریفورمیس
سندرم پیریفورمیس معمولاً به فیزیوتراپی بسیار خوب پاسخ می‌دهد. فیزیوتراپی سندرم پیریفورمیس اغلب شامل یک برنامه توانبخشی شخصی و پیشرونده شامل تمرینات تحرکی و تقویتی است. این برنامه‌ها اغلب متشکل از موارد زیر هستند:
- توصیه‌هایی در مورد اصلاح فعالیت برای به حداقل رساندن احتمال تحریک و تشدید علائم بیمار
- آموزش مجدد حرکت – این ممکن است شامل ارزیابی و اصلاح حرکات عملکردی و فعالیت‌های ورزشی بیمار باشد.
- همچنین ممکن است از تکنیک‌های آزادسازی بافت نرم برای کاهش درد و افزایش انعطاف‌پذیری در اطراف لگن استفاده شود.
- از روش‌های درمان با طب سوزنی در فیزیوتراپی و سوزن خشک می‌توان برای حساسیت زدایی این ناحیه استفاده کرد.
- ماساژ درمانی نیز برای درمان سندرم پیریفورمیس مفید و موثر است.
- الکتروتراپی و آب درمانی نیز تکنیک‌هایی هستند که بعضا برای درمان و کاهش علائم سندرم پیریفورمیس به کار می‌روند.
درمان درد عصب سیاتیک با فیزیوتراپی نیز می‌تواند در کاهش درد و علائم بیمار موثر واقع شود.
نکاتی برای درمان سندرم پیریفورمیس
در اینجا به چند نکته مهم برای درمان سندرم پیریفورمیس اشاره می‌شود:
- از پوزیشن‌های تشدید کننده اجتناب کنید: دوره های طولانی نشستن و روی هم قرار دادن پاها اغلب با تحریک ناحیه پیریفورمیس با بارگذاری و ایجاد فشار بر روی عصب سیاتیک همراه است.
- حرکات کششی را به صورت منظم انجام دهید: سعی کنید به آرامی عضلات گلوتئال، پیریفورمیس، ساق پا و همسترینگ خود را کشش دهید. تمرینات پیلاتس علاوه بر تقویت ناحیه گلوتئال، برای درگیر کردن عضلات مرکزی نیز می‌تواند مفید باشد.
- جلسات فیزیوتراپی خود را به صورت منظم دنبال کنید: فیزیوتراپی سندرم پیریفورمیس در صورتی موثر خواهد بود که دوره درمان خود را تحت نظر یک فیزیوتراپیست مجرب کامل کنید.
- استفاده از کمپرس یخ در هنگام درد: استفاده از کمپرس یخ در ناحیه لگن می‌تواند درد شما را کاهش دهد. به این منظور می‌توانید از بطری آب یکبار مصرف یخ زده استفاده کنید.
- به محض تشخیص قطعی سندرم، درمان‌های فیزیوتراپی خود را شروع کنید: به محض اینکه متوجه علائم کشیدگی پیریفورمیس شدید، برنامه فیزیوتراپی را شروع کنید. اگر در درمان خود اهمال کنید آسیب شما احتمالاً مزمن و پایدارتر می‌شود. این باعث طولانی‌تر شدن دوره توانبخشی شما خواهد شد.
سخن آخر
فیزیوتراپی سندرم پیریفورمیس روشی بسیار مفید، موثر و بدون عارضه برای درمان این سندرم است. روش‌های گوناگونی همچون طب سوزنی، سوزن خشک، آب درمانی، الکتروتراپی و تمرین درمانی برای درمان این سندرم به کار می‌رود. نکته‌ای که در درمان سندرم پیریفورمیس اهمیت زیادی دارد، تشخیص به موقع آن است.
به همین دلیل چنانچه خود را مشکوک به سندرم پیریفورمیس تشخیص دادید، بدون فوت وقت به فیزیوتراپیست مراجعه کنید. زیرا تشخیص و درمان دیرهنگام این سندرم ممکن است عواقب جبران ناپذیری را در پی داشته باشد. در صورت داشتن علائم این سندرم، با مراجعه به لینک نوبت دهی آنلاین مرکز فیزیوتراپی آرنیکا برای دریافت نوبت و مراجعه به فیزیوتراپیست اقدام نمایید.
سوالات متداول
- پیریفورمیس چیست؟
پیریفورمیس عضله‌ای هرمی شکل در ناحیه لگن است که بالاتر از عصب سیاتیک قرار دارد و وظیفه اصلی آن چرخش بیرونی استخوان ران است.
- سندرم پیریفورمیس چیست؟
سندرم پیریفورمیس نوعی درد سیاتیک است که علت بروز آن فشردگی عصب سیاتیک توسط عضله پیریفورمیس است.
- مهم‌ترین علامت ابتلا به سندرم پیریفورمیس چیست؟
مهم‌ترین علامت ابتلا به سندرم پیریفورمیس احساس درد در ناحیه لگن و باسن است.
- اولین گام در تشخیص سندرم پیریفورمیس چیست؟
اولین گام برای تشخیص سندرم پیریفورمیس معاینه فیزیکی و مصاحبه بالینی با بیمار توسط فیزیوتراپیست است.
- تکنیک‌های فیزیوتراپی برای درمان سندرم پیریفورمیس کدامند؟
طب سوزنی و سوزن خشک، تمرین درمانی، الکتروتراپی، ماساژ درمانی و آب درمانی مهم‌ترین تکنیک‌های مورد استفاده در درمان سندرم پیریفورمیس به شمار می‌روند.
بدون دیدگاه