نقش فیزیوتراپی در بهبود صدمات مچ دست

منظور از صدمه و آسیب ورزشی مچ دست چیست؟

مچ دست، مفصل پیچیده ای است که انرژی بیومکانیکی را به ساعد منتقل می کند. حدود 25 درصد از آسیب ‌های ورزشی به مچ وارد می ‌شود. با توجه به این آمار بالا برای صدمات ورزشی، شرکت ورزشکاران در جلسات فیزیوتراپی بسیار حائز اهمیت است.

به طور کلی آسیب های ورزشی به 4 دسته تقسیم می شوند:

• استفاده بیش از حد یا غیر استاندارد از عضو:

  آمارها نشان می دهد، صدمات و آسیب های جدی مچ، معمولا در ورزش هایی نظیر تنیس، هندبال، بسکتبال و والیبال رایج است. معمولا در این دسته از صدمات فرد آسیب دیده در طی چند جلسه فیزیوتراپی می تواند سلامتی خود را بدست آورد.

• آسیب های ورزشی عصبی:

  آسیب های عصبی بیشتر در دوچرخه سواران دیده می شود. این نوع از آسیب ها، ممکن است موجب اختلال در عملکرد عصب اولنار (عصب زند زیرین) شوند و باعث اختلال و صدمه به مچ دست شود.

• آسیب عصبی عروقی:

  صدمات عروقی بسیار نادر است و معمولاً ناشی از تأثیر سرعت زیاد و در برخی موارد غیر حرفه ای بودن ورزشکار باشد. آسیب عصبی عروقی اغلب با تورم، کبودی نقطه آسیب دیده و … همراه است.

• شکستگی مفاصل و صدمات ناشی از تحمل وزن:

  آسيب هاي تروماتيك شايع ترين صدمه ورزشی محسوب می شود كه در اثر افتادن روی مچ دست، ضربات مستقيم يا تركيب نيروي چرخشي مچ دست با حرکات سایر مفاصل، موجب آسیب های جدی و شکستگی می شود. صدمات تحمل وزن مخصوص ژیمناستیک است و ناشی از تکرار بیش از حد نیروهای فشاری و چرخشی در مچ دست است.

با توجه به معرفی انواع صدمات ورزشی به صورت خلاصه، بهتر است بدانیم که مچ دست به علت ساختار خود، در اغلب ورزش ها بیشتر در معرض آسیب جدی است. بهتر است فرد آسیب دیده، پس از تشخیص پزشک، حتما در جلسات فیزیوتراپی مچ شرکت کند تا بتواند در اولین فرصت صدمات وارد آمده به مچ دست را بهبود دهد.

اثر فیزیوتراپی بر صدمات مچ دست

همان طور که گفته شد، مچ درد یا آسیب دیدگی آن در میان ورزشکاران بسیار شایع است؛ اما خوشبختانه، درد مچ دست نمی تواند تهدید کننده باشد و معمولاً توسط فیزیوتراپیست یا پزشک می توان با موفقیت تشخیص داده و درمان شود.

برای تسکین بهینه درد مچ دست و بازگشت به عملکرد سابق، تشخیص دقیق ضروری است. مچ درد دلایل مختلفی از جمله اختلال در عملکرد مفاصل مچ دست یا آرتروز، آسیب رباط مچ دست، تاندونوپاتی (اختلال عملکرد تاندون) یا آسیب دیدگی عضلات و … دارد. از طرف دیگر، درد مچ دست را می توان به اختلالات ستون فقرات گردنی (اختلال عملکرد مفاصل گردن یا عضله منقبض شده) نیز ارتباط داد.

با توجه به تعدد شکستگی دست و مچ دست طی ورزش، لازم است که فیزیوتراپیست نسبت به ارزیابی و درمان این جراحات آگاهی داشته باشد. همچنین تعداد جلسات فیزیوتراپی مچ دست برای بهبودی پس از شکستگی تأیید نشده است و نمی توان گفت در طی چند جلسه، فرد آسیب دیده سلامتی خود را به دست می آورد.

در مطالعه ای، که در سال 2017 روی 96 بیمار انجام شد، افراد بنا به خواسته خود در تعدادی از جلسات حرفه ای فیزیوتراپی مچ دست شرکت کردند و عده ای نیز تمرینات خانگی را ترجیح دادند. پس از دوره 3 الی 6 ماهه، عملکرد بدنی هر دو گروه بررسی شد. قدرت گرفتن و عملکرد دست بین دو گروه تفاوت زیادی داشت. خم و راست شدن مچ دست، از جمله حرکاتی بود که در شش ماه با فیزیوتراپی مچ دست بهبود یافت. درد در ناحیه ساعد و کاهش سرعت چرخش ساعد از نتایج افرادی بود که تمرینات خانگی را انتخاب کرده بودند.

فیزیوتراپی مچ دست چگونه به درمان شخص آسیب دیده کمک می کند؟

فیزیوتراپی مچ دست به دنبال شکستگی مچ دست، به فرد کمک می کند تا بتواند حرکت طبیعی، قدرت و عملکرد مچ دست خود را به دست بیاورد، هم چنین آموزش هایی را برای کمک به فرد در پیشگیری از شکستگی های احتمالی آینده می دهد.

گاهی ممکن است در حالی که استخوان بهبود می یابد (جوش می یابد)، به تکنیک های مخصوصی جهت بهبود عملکرد مچ دست، با فیزیوتراپی مچ دست نیاز است. بسته به میزان فعالیتی که برای نوع خاصی از شکستگی و آسیب مچ دست وجود دارد، فیزیوتراپیست تمرینات ملایم را برای ترمیم مچ، آرنج و انگشتان برای شخص آسیب دیده تجویز می کند.

اکثر مبتلایان به شکستگی مچ دست، به آرامی می توانند عملکرد سابق بازو و دست ها را به دست آورند. فیزیوتراپی می تواند به شما در تطبیق برنامه ورزشی کمک کند، به طوری که شخص می تواند از طریق برنامه های فیزیوتراپی مربوط به شکستگی، قدرت و توازن دیگر اندام های خود را جهت بهبودی مچ دست حفظ کند.

بعد از برداشتن گچ دست آسیب دیده، به احتمال زیاد مچ دست سفت و خشک خواهد شد و فرد در بازوی خود احساس ضعف و سستی خواهد داشت. فیزیوتراپی مچ دست (فیزیوتراپیست) برای بهبود عملکرد و بازگرداندن قدرت بازو، روشی درمانی مناسب پیشنهاد می کند.

در جلسات بازتوانی فیزیوتراپی مچ دست، فیزیوتراپیست از طریق روش های مختلفی نظیر ماساژ درمانی، تحریکات الکتریکی و کمپرس آب یخ یا گرم، درد و تورم مچ، بازو و انگشتان را درمان می کند. فیزیوتراپیست جهت بهبودی شکستگی مچ دست، چندین نوع تمرین را تجویز می کند؛ در اوایل جلسات فیزیوتراپی مچ دست، فیزیوتراپیست برای آسیب مچ، استفاده از “تمرینات کششی” را پیشنهاد می دهد که البته این تمرینات دارای ریتمی بسیار کند هستند و به آرامی پیشرفت می کنند. پس از چندین جلسه با برگشت قدرت بازو و بهبودی استخوان، بیمار می تواند تمرینات استقامتی را با استفاده از وزنه های سبک یا نوارهای الاستیکی شروع کند.

پس از مدتی، فرد آسیب دیده بر اساس معاینه مچ دست، سلامت عمومی، اهداف و میزان فعالیت خود، می تواند به فعالیت های روزانه و معمول خود بازگردد. فیزیوتراپی مچ دست به فرد کمک می کند تا برای کارهای روزمره خود نظیر کار با رایانه، پخت و پز، لباس پوشیدن و … نیاز به شخص دیگری نداشته باشد و مستقل شود.

البته ممکن است بیمار پس از بازگشت به وضعیت  عمومی طبیعی، بسته به شرایط شغلی یا نوع ورزشی حرفه ای، نیاز به فیزیوتراپی بیشتری، متناسب با نیازهای خاص خود داشته باشد. به طور کلی فیزیوتراپی صدمات ورزشی به ورزشکار برنامه ای تخصصی برای رفع نیازها و اهداف ویژه می دهد.

ورزشکاران باید بدانند بازگشت زود هنگام به ورزش پس از شکستگی، ممکن است خطر شکستگی مجدد را افزایش دهد. تمرینات متنوعی وجود دارد که می تواند مکمل فیزیوتراپی مچ دست باشد. تمرینات حرکتی به همراه تمرینات کششی و تقویتی به احتمال زیاد توسط پزشک یا فیزیوتراپیست توصیه می شود تا به فرد بیمار در تقویت و آموزش مجدد دامنه حرکتی مچ دست، پس از آسیب کمک کند. تمرینات ایزومتریک می تواند نتیجه موثری بر بهبود وضعیت بدن داشته باشد. پس از ترمیم شکستگی، استفاده از مچ بند یا اسپلینت مچی در هنگام ورزش بسیار حائز اهمیت است.

تمرینات کلی توصیه شده در منزل پس از جلسات فیزیوتراپی مچ دست

تمرینات قابل انجام در این مبحث، تنها وابسته به فرد آسیب دیده ورزشی نیست؛ افرادی نظیر تایپست ها، خیاط ها، کارمندانی که به طور مداوم با رایانه کار می کنند، بیشتر در معرض آسیب جدی مچ هستند. از این رو تمرینات پیشنهاد شده در این بخش به شرط اجرای اصولی، می تواند به جلوگیری از مچ درد کمک کند.

برای افرادی که ساعات طولانی و به صورت حرفه ای، ورزش می کنند به خصوص ورزش هایی نظیر بسکتبال و والیبال و یا افرادی که به طور مداوم با رایانه کار می کنند، انجام حرکات مچ دست و دست برای اطمینان از داشتن جریان خون مناسب و حرکات مفصلی مهم است. این تمرینات مدت طولانی است که توسط کارشناسان فیزیوتراپی مچ دست توصیه شده است، اما برخی افراد آنها را ناراحت کننده و دردناک می دانند.

کشش عضلات اکستنسور (راست کننده مچ دست)

نوار استاتیک متصل به دیوار را با دست به صورتی که پشت به دیوار ایستاده اید، بگیرید.

• بازوی خود را مستقیماً در ارتفاع کمر و کف دست را پایین نگه دارید.
• با فشار دادن دست به پایین، مچ دست خود را به آرامی خم کنید.
• 15 تا 30 ثانیه نگه دارید.
• 2 تا 4 بار تکرار کنید.
• در دست دیگر تکرار کنید.

کشش عضلات فلکسور (خم کننده مچ دست)

نوار استاتیک متصل به دیوار را با دست به صورتی که پشت به دیوار ایستاده اید، بگیرید.

• بازو را مستقیماً در ارتفاع کمر نگه دارید، کف دست را به بالا بکشید.
• با فشار دادن دست به پایین، مچ دست خود را به آرامی خم کنید.
• 15 تا 30 ثانیه نگه دارید.
• 2 تا 4 بار تکرار کنید.
• در دست دیگر تکرار کنید.

هنگامی که به طور کامل از بهبود آسیب دیدگی مچ دست خود مطمئن شدید، می توانید به عنوان مرحله ای از فیزیوتراپی مچ دست، دوباره حرکات قدرتی مچ دست را شروع کنید. تمرینات حرکتی، نیاز به حرکات ساده مچ دست دارد. این نوع تمرینات به آرامی مچ دست را در محدوده طبیعی حرکتی خود قرار می دهد و باید به آرامی و با دقت انجام شود تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.

• در حالیکه ساعد در وضعیت استراحت روی یک میز است، دست خود را به سمت کف زمین آویزان کنید.
• کف دست خود را به سمت پایین بکشید.
• آرام دست خود را به سمت بالا حرکت دهید تا احساس کشش ملایمی کنید.
• دست خود را دوباره به وضعیت شروع پایین بیاورید.
• این تمرین را 3 الی 10 بار در روز تکرار کنید.

مزایای فیزیوتراپی مچ دست

• روند سریع تر بازگشت به زندگی طبیعی و عادی
• بهبود خشکی و ضعف مچ دست
• کاهش درد و ناتوانی

فیزیوتراپی مچ دست

با وجود استخوان ها، رباط ها، تاندون ها و مفاصلی که دست و مچ دست را حفظ می کنند، امکان آسیب دیدگی وجود دارد. در حقیقت، آسیب دیدگی شکستگی مچ دست و دست، یکی از شایع ترین بیماری های ورزشکاران است. سندرم تونل کارپال در صورت عدم درمان و عدم حضور مداوم در جلسات فیزیوتراپی مچ دست، می تواند خطرات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا اهواز ارائه دهنده خدمات فیزیوتراپی در منزل و خدمات فیزیوتراپی حضوری است. این مرکز فیزیوتراپی در اهواز، همگام با علوم پزشکی روز دنیا بوده و دارای فیزیوتراپی های تخصصی است. مرکز فیزیوتراپی آرنیکا، می تواند شما را در بهبود و درمان آسیب ها و صدمات مچ دست همراهی کند.