گفتار درمانی چیست؟
گفتاردرمانی (Speech Therapy)، نوعی ارزیابی و یک روش درمانی برای مشکلات ارتباطی و اختلالات در گفتار کودکان و بزرگسالان است. گفتار درمانی همچنین شامل تکنیک هایی برای بهبود ارتباط است که روی فن بیان، اصلاح عیوب گفتار و فعالیت های مرتبط با زبان، متمرکز می شود. درمان برای نقص گفتاری، توسط آسیب شناسان گفتاری زبان (speech language pathologists) یا گفتار درمانگر ها انجام می شود. در حقیقت گفتاردرمانگر، پس از تشخیص نوع اختلال ارتباطی، بهترین روش را برای درمان شناسایی می کند.
گفتار درمانی کودکان شامل تمرینات و فعالیت های گفتاری بسته به نوع اختلال، سن و نیازهای کودک است و ممکن است به صورت گروهی یا خصوصی انجام شود. در حین گفتاردرمانی، گفتاردرمانگر ممکن است به عنوان روشی برای ترغیب کودک و تحریک رشد زبان، از طریق گفتگو، بازی، استفاده از کتاب و تصاویر اشیا به او کمک کند. همچنین گفتاردرمانگر در هنگام بازی، صدا و آوای صحیح را با کودک تمرین می کند تا نحوه تولید صداهای خاص را بیاموزد.
گفتار درمانی بزرگسالان نیز با ارزیابی برای تعیین نیاز و تشخیص بهترین روش درمانی آغاز می شود. تمرینات گفتاردرمانی بزرگسالان می تواند به گفتار، زبان و اختلالات ارتباطی- شناختی کمک کند. در صورت آسیب دیدگی یا ابتلا به برخی بیماری ها، مانند پارکینسون، سرطان دهان و مشکلات بلع، تمرینات مربوط به گفتار درمانی می تواند شامل بازآموزی عملکرد بلع نیز باشد. همچنین استراتژی ها و تمرینات گفتاری در مورد نحوه انجام گفتار درمانی در خانه به همراه بیمار آموزش داده می شود.
انواع نقص در گفتار یا اختلالات گفتاری
گفتاردرمانی، نوعی درمان است که برای اختلالات گفتاری که در کودکی برای فرد رخ می دهد یا اختلالات ناشی از آسیب ها و بیماری هایی مانند سکته مغزی و سایر آسیب های مغزی در بزرگسالان، لازم است. گفتاردرمانی می تواند طیف وسیعی از تاخیرها و اختلالات گفتاری و زبانی را در کودکان و بزرگسالان درمان کند. با مداخله زودهنگام، گفتار درمانی می تواند باعث بهبود ارتباطات و افزایش اعتماد به نفس در افراد مبتلا به نقص در گفتار شود.
انواع اختلالات گفتاری شامل موارد زیر است:
- اختلال مفصلی: اختلال در مفصل، ناتوانی در شکل گیری صحیح اصوات خاص کلمه است. کودک مبتلا به این اختلال گفتاری ممکن است صداهای کلمات را رها کند، عوض کند، تحریف کند و یا اضافه کند. در این نوع اختلال، اشکال در ایجاد صدا یا گفتن کلمات به اشتباه است تا حدی است که شنونده قادر به درک مطلب نیست.
- اختلال روان بودن تکلم: اختلالی که روی تسلط بر جریان، سرعت و ریتم گفتار تأثیر می گذارد، اختلال روان بودن تکلم نامیده می شود. فردی که دچار لکنت زبان است در بیرون آوردن صدا مشکل دارد و ممکن است کلمات را قطع کند یا بخشی از کل کلمه را تکرار کند. . مکالمه با توقف غیرمعمول و تکرار کلمات جزئی (پپپپپپسسسر) یا طولانی شدن صدا و هجا (ممممار) از نشانه های اختلال روان بودن تکلم است. همچنین، فردی که دچار اختلال روان بودن است ممکن است تکلمی به هم ریخته داشته باشد، سریع صحبت می کند یا کلمات را با هم ادغام کند.
- اختلالات رزونانس: این اختلال گفتاری زمانی رخ می دهد که انسداد جریان منظم هوا در حفره های بینی یا دهان، ارتعاشات مربوط به کیفیت صدا را تغییر دهد. همچنین اگر دریچه ولفارنکس به درستی بسته نشود، این اتفاق می افتد. اختلالات رزونانس اغلب با شکاف کام، اختلالات عصبی و لوزه های متورم همراه است .
- اختلالات زبان و بیان: این نوع اختلال گفتاری، مربوط به مشکل در انتقال یا بیان اطلاعات است و فرد مبتلا به اختلال زبان در درک و پردازش گفته های دیگران مشکل دارد. فرد مبتلا به اختلال زبان و بیان، ممکن است در تشکیل جملات دقیق مانند استفاده از زمان فعل، مشکل داشته باشد. این اختلال می تواند باعث شود فرد نسبت به مکالمات دیگران بی علاقه به نظر برسد، در پیروی از دستورالعمل ها مشکل داشته باشد و واژگان محدودی داشته باشد. اوتیسم، سندرم داون، کم شنوایی و آسیب به سر می تواند منجر به اختلالات زبان و بیان شود.
- اختلالات شناختی – ارتباطی: مشکل در برقراری ارتباط به دلیل آسیب دیدگی در بخشی از مغز که توانایی تفکر را کنترل می کند، اختلال شناختی – ارتباطی نامیده می شود. این اختلال می تواند منجر به مشکلات حافظه، حل مسئله و مشکلاتی در صحبت و گوش کردن شود. این اختلال ناشی از مشکلات بیولوژیکی، از جمله رشد غیر طبیعی مغز، برخی شرایط عصبی، آسیب مغزی یا سکته مغزی است.
- آفازی: این اختلال، یک اختلال ارتباطی اکتسابی است که بر توانایی فرد در صحبت کردن و درک دیگران تأثیر می گذارد. همچنین اغلب بر توانایی خواندن و نوشتن فرد تأثیر دارد. سایر اختلالات مغزی نیز ممکن است سبب بروز آفازی شود اما سکته مغزی شایع ترین علت بروز آن است.
- دیس آرتریا: این حالت به دلیل ضعف یا عدم توانایی در کنترل عضلات مورد استفاده برای گفتار ایجاد می شود. این بیماری معمولاً به دلیل اختلالات سیستم عصبی و شرایطی ایجاد می شود که باعث فلج صورت یا ضعف گلو و زبان می شود. این اختلال معمولا در اثر بیماری ام اس، سکته مغزی و… تشدید می شود.
دلایل نقص در گفتار
کودکان و بزرگسالان به دلایل زیادی ممکن است به گفتار درمانی نیاز داشته باشند، از جمله:
- اختلالات شنوایی
- تاخیر شناختی_فکری و سایر اختلالات رشدی
- عضلات ضعیف دهان
- گرفتگی مزمن صدا
- شکاف لب یا کام
- اوتیسم
- مشکلات حرکتی زبان و مشکلات بیان
- اختلالات روان بودن تکلم
- اختلالات تنفسی
- اختلالات تغذیه و بلع
- سکته، ضربه مغزی و آسیب های مغزی
- مشکلات نورولوژیکی از جمله پارکینسون، ام اس، آلزایمر و…
درمان نقص در گفتار باید در اسرع وقت شروع شود. نکته مهم این است که میزان موفقیت گفتار درمانی در گروه های مختلف سنی متفاوت است. گفتاردرمانی کودکان، بهترین زمان برای درمان است، چرا که کودکانی که تا قبل از 5 سالگی درمان را آغاز می کنند، نتایج بهتری نسبت به افرادی که دیرتر شروع می کنند، دارند. این به این معنی نیست که بچه های بزرگتر به درمان پاسخ نمی دهند بلکه پیشرفت آنها در تکلم ممکن است کندتر باشد، زیرا آنها الگوهایی را یاد گرفته اند که باید تغییر کند.
تمرینات گفتار درمانی
تمرینات گفتار درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تقویت حافظه
- تاکتیک های مکالمه برای بهبود ارتباطات اجتماعی
- تمرینات تنفسی برای رزونانس
- تمرینات تقویت عضلات دهان
مدت زمانی که فرد به گفتاردرمانی نیاز دارد به عوامل مختلفی از جمله سن، نوع و شدت اختلال گفتاری، نا امید نشدن از درمان و زمینه پزشکی نقص در گفتار بستگی دارد. برخی از اختلالات گفتاری از کودکی شروع می شوند و با افزایش سن بهبود می یابند، در حالی که برخی دیگر تا بزرگسالی ادامه دارند و به درمان طولانی مدت نیاز دارند. نقص در گفتار در بزرگسالان و اختلال ارتباطی ناشی از سکته مغزی یا سایر شرایط پزشکی ممکن است با بهبود شرایط، درمان شود. همچنین، انجام تمرینات گفتاردرمانی در خانه، برای افراد مبتلا به نقص در گفتار بسیار کارآمد است.
والدین نیز به عنوان افرادی که می توانند بهترین تاثیرات روحی و روانی را روی کودک بگذارند، کلید موفقیت در گفتار درمانی هستند. کودکانی که برنامه را سریعتر و با بهترین نتایج به پایان می رسانند، کسانی هستند که والدین آنها در این امر دخیل بوده اند. برای کمک به کودکان برای بهتر شدن تکلم، والدین می توانند به کودک خود در انجام تمرینات در منزل که توسط گفتاردرمانگر پیشنهاد می شود، کمک کنند.
گفتار درمانگر ها از استراتژی های مختلفی استفاده می کنند که شامل موارد زیر است:
- فعالیت های مداخله زبانی:گفتار درمانگر به واسطه بازی، گفتگو، تصاویر، اشیا، اسباب بازی های توسعه زبان مانند فلش کارت ها و کتاب های کار یا رویدادهای مداوم برای تحریک رشد زبان با فرد تعامل خواهد کرد. درمانگر ممکن است از واژگان و دستور زبان صحیح استفاده کرده و از تمرینات تکراری برای ایجاد مهارت های زبانی استفاده کند.
- فن بیان درمانی: روش فن بیان یا تولید صدا شامل تمرینات صحیح درمانی برای کلمات و جملات صحیح برای کودکان و اغلب در حین انجام بازی استفاده می شود. سطح بازی ها متناسب با سن و مربوط به نیازهای خاص کودک است. گفتار درمانگر به کودک نشان می دهد که چگونه برخی از صداها مانند صدای “ر” را ایجاد کند و ممکن است نحوه حرکت زبان برای ایجاد صداهای خاص را نشان دهد.
- حرکت درمانی زبان (تغذیه و بلع): گفتاردرمانگر ممکن است از تمرینات دهانی متنوعی از جمله ماساژ صورت و تمرینات مختلف زبان، لب و فک، برای تقویت عضلات دهان به جهت خوردن، آشامیدن و بلعیدن استفاده کند. همچنین ممکن است برای افزایش آگاهی دهانی برای کودک در هنگام غذا خوردن و بلعیدن، انواع و دماهای مختلف غذایی را معرفی کند.
غلبه بر اختلال گفتاری و زبانی مستلزم زمان و تلاش زیادی است. بنابراین مهم است که همه اعضای خانواده با فرد، صبور باشند و او را درک کنند.
خدمات کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا برای گفتار درمانی در اهواز
کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا به عنوان کلینیکی مدرن در حوزه فیزیوتراپی، به تازگی خدمتی نوین به همشهریان عزیز ارائه کرده است. گفتار درمانی در اهواز در کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا به عنوان یک مرکز توانبخشی همگام با علم روز دنیا دارای بهترین گفتار درمانگر ها و مجهز به بهترین امکانات آموزشی است. همچنین این مرکز طرف قرارداد با بیمه های خدمات درمانی می باشد و مراجعه کنندگان برای رزرو نوبت و کسب اطلاعات جامع از سایر خدمات کلینیک آرنیکا، قبل از مراجعه حضوری می توانند با آدرس اینترنتی ما در ارتباط باشند.
بدون دیدگاه