پا: عضلات، مفاصل و استخوان ها
پا (Foot) از استخوان ها و مفاصل کوچک و بزرگ تشکیل شده است که به واسطه رباط ها، عضلات و تاندون ها به کنترل حرکات زانو، مچ و انگشتان کمک می کنند. مفاصل پا شامل مفصل مچ پا، مفصل پاشنه پا، مفاصل قرار گرفته در زانو و مفصل قسمت پنجه پا می شود. این مفاصل، ساختاری را ایجاد می کند که می تواند مقاوم، در عین حال انعطاف پذیر و سازگار با سطحی باشد که روی آن قدم برداشته می شود.
مفاصل زانو، تاندون ها و ماهیچه های ساق پا به واسطه یک بافت همبند بزرگ به نام فاشیای کف پا، قسمت های ساق و کف پا را پوشش می دهد. تمام این استخوان ها و بافت های نرم با یکدیگر ارتباط نزدیک دارند و همه در کنار هم کار می کنند.
پا درد و دلایل آن
انواع مختلفی از صدمات وجود دارد که می تواند در پا اتفاق بیفتد، برخی از صدمات از جمله رگ به رگ شدن به صورت خود به خود حل می شود، در حالی که سایر صدمات می توانند به تدریج و بدون هیچ دلیل مشخصی به دردی ناتوان کننده تبدیل شوند.
همان طور که می دانیم، پادرد هر فرد ممکن است به دلایل متفاوتی باشد. درد یا احساسات مختلف مانند بی حسی و یا گزگز پا ممکن است در واقع از قسمت های دیگر بدن باشد (درد ارجاعی باشد) که نیاز به بررسی دارد. همچنین به دلیل پیچیدگی ساختار پا، حتما دلایل زیادی برای پادرد (Foot Pain) وجود دارد. برخی از موارد رایج درد پا عبارتند از:
- کفش نامناسب
- تغییر در ساختار پا به دلیل بالا رفتن سن
- تغییر فعالیت های بدنی
- اضافه وزن
- ضربه و برخورد جسم سنگین به پا
- تاندونیت آشیل و پارگی تاندون آشیل
- آسیب ACL یا پارگی رباط صلیبی قدامی زانو
- سرطان استخوان
- پای شکسته
- بورسیت (التهاب مفاصل)
- نقرس
- شکستگی صفحات رشد
- التهاب همسترینگ
- فتق دیسک
- عفونت استخوانی
- بورسیت زانو (التهاب کیسه های پر از مایعات در مفصل زانو)
- گرفتگی عضلات، فشار عضلانی و رگ به رگ شدن
- بیماری ازگود اشلاتر
- تاندونیت کشکک زانو
- آسیب PCL یا پارگی رباط صلیبی خلفی زانو
- آرتریت روماتوئید (بیماری التهابی مفصل)
- عصب سیاتیک
- تنگی کانال نخاعی
- آسیب به منیسک زانو
انواع پا درد و درمان آن
پا به دلیل پیچیدگی ساختار، ممکن است به صورت های مختلفی در طول زندگی هر انسان، شروع به درد کند که به چند نوع از انواع پا درد در پایین اشاره می کنیم:
- درد پاشنه پا: درد پاشنه پا می تواند به دلیل فاسئیت کف پا، تحریک اعصاب پاشنه، نازک شدن چربی موجود در کف پا و شکستگی استخوان پاشنه باشد.
- ورم کف پا: در ناحیه کف پا، رباط محکمی وجود دارد که در قسمت استخوان پاشنه پا تا انگشتان پا منتهی می شود. وقتی ناحیه کف پا تحت فشار باشد، این رباط ملتهب می شود. دلایل عمده آن ایستادن طولانی مدت، اضافه وزن، سفت بودن رباط ها و عضلات و یا گاهی اوقات به دلیل آسیب به پاشنه و پا درد است.
- تاندونوز آشیل: تاندون آشیل مانند بند ناف، ضخیم است و در پشت مچ پا احساس می شود. این تاندون، یک تاندون بسیار قوی است که عضلات ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می کند. بیشتر صدمات وارده به تاندون آشیل مربوط به تحمل وزن اضافه است و اغلب به دلیل استفاده بیش از حد ایجاد می شوند. کفش نا مناسب در کنار عواملی مانند فرم پا و همچنین آسیب یا ضربه ممکن است فرد را در معرض آسیب به تاندون آشیل و پا درد قرار دهد.
- پیچ خوردگی مچ پا: پیچ خوردگی مچ پا زمانی اتفاق می افتد که مچ پا به روشی ناگهانی و با فشار زیاد، چرخانده شود و از دامنه حرکتی طبیعی عبور می کند. این موضوع می تواند منجر به آسیب به رباط هایی شود که بیش از ظرفیت خود کشیده شده اند.
- شکستگی مچ پا: شکستگی مچ پا، با یک اتفاق ناگهانی مانند پیچ خوردگی شدید یا سقوط اتفاق می افتد. در برخی موارد، ممکن است شکستگی با ثابت نگه داشتن (گچ گرفتن) و جلوگیری از تحمل وزن برای مدت زمانی، شروع به بهبودی کند و در مواردی دیگر، شکستگی ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
- صافی کف پا: دلایل زیادی برای صافی کف پا وجود دارد. برخی از دلایل می تواند شامل ضعف عضلات پا و بالا بودن تحرک، آسیب دیدگی در گذشته، رگ به رگ شدن رباط ها، کفش غیر استاندارد و یا عدم تحرک باشد.
درمان پا درد از جمله درمان های اولیه شامل کاهش تحمل وزن روی پا، پوشیدن کفش متناسب با پاشنه کوتاه، تقویت تاندون ها به آرامی، کشش های نرم تاندون و استفاده از غلتک روی عضلات ساق پا و کف پا باشد. استفاده از کیسه یخ در اسرع وقت در محل درد مفید است.
یخ در حوله ای پیچیده شود و به فواصل کوتاه روی پوست قرار داده شود. نکته بعدی این است که یخ مستقیماً روی پوست قرار داده نشود، زیرا باعث آسیب به پوست می شود.در درمان پا درد سعی شود به مچ پا استراحت داده شود و از مدت طولانی ایستادن یا فعالیت و همچنین بالا رفتن از ارتفاع پرهیز شود.
اگر درد ادامه داشت و به مواردی که در بالا اشاره شد، پاسخ نداد، ممکن است داروی ضد درد یا داروهای ضد التهابی توسط پزشک تجویز شود. اگر این اقدامات نیز درد را تسکین نداد و یا اینکه اوضاع را بدتر کرد، باید حتما به پزشک مراجعه شود.
همچنین در صورت داشتن علائم عفونت مانند قرمزی، گرما، حساسیت و تب بیش از 100 درجه فارنهایت (8/37 درجه سانتیگراد) بهتر است بیمار در اسرع وقت توسط یک پزشک ویزیت شود. تورم در هر دو پا به همراه مشکلات تنفسی، رنگ پریدگی پا و سرد بودن پا به صورت غیر معمول هم جز علائمی است که مراجعه به پزشک را ضروری می کند.
هر گونه علائم جدی و مداوم پا که بدون دلیل مشخص ظاهر شود؛ مانند درد ساق پا به دلیل نشستن طولانی مدت نیز در برخی اوقات ممکن است احتیاج به مداخلات پزشکی داشته باشد. در بعضی موارد پزشک ممکن است در صورت لزوم برای درمان پا درد فرد را به یک مرکز فیزیوتراپی ارجاع دهد.
فیزیوتراپی پا جهت درمان پا درد
پا درد مانند شرایط درد پاشنه پا، مینیسک زانو، تاندونوز آشیل، عصب سیاتیک و… می تواند در زندگی بسیار مشکل ساز باشد. اگر بعد از دو هفته به کار گرفتن روش های محافظه کارانه، پا درد بهبود پیدا نکرد و یا اگر ورزش ها درد را بدتر کرد، می توان به یک فیزیوتراپیست مراجعه کرد. بسیاری افراد با توصیه های پزشکی فیزیوتراپیست ها در کلینیک فیزیوتراپی و انجام تمرینات ورزشی، به بهبودی نزدیک می شوند. یک فیزیوتراپیست برای فیزیوتراپی پا جهت درمان پا درد ابتدا ارزیابی کاملی از بیمار انجام می دهد که شامل موارد زیر است:
- گرفتن شرح حال مفصل از درد و جراحت بیمار
- جزئیات مربوط به سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار
- مشاهده نحوه راه رفتن و حرکت بیمار
- نحوه کار عضلات، مفاصل و اعصاب پای بیمار
بعد از انجام ارزیابی کامل، فیزیوتراپیست در مورد گزینه های موجود و بهترین برنامه درمانی متناسب با نیازهای بیمار صحبت خواهد کرد. این مسئله نیز ممکن است شامل طیف وسیعی از گزینه ها باشد که در زیر به آن اشاره می کنیم:
- یک برنامه تمرینی خانگی برای قدرت، تحرک و تعادل
- مشاوره در مورد کنترل درد و سطح فعالیت
- درمان عملی در مرکز فیزیوتراپی مانند کشش، تحرک و…
فیزیوتراپیست با برنامه درمانی، پیشرفت بیمار را کنترل می کند و کمک می کند تا به زندگی روزمره برگردد. یک برنامه کاملاً مناسب باید شامل دامنه حرکت، تقویت، انعطاف پذیری و تعادل باشد. تمرینات در فیزیوتراپی پا باید متناسب با نیازها و اهداف خاص هر فرد باشد. برخی از معمولی ترین تمرینات درمانی برای فیزیوتراپی پا و درمان درد پا شامل موارد زیر است:
- بیمار یک پا را دراز کرده و پای دیگر را خم می کند. نواری را دور پای دراز کرده خود قرار داده و انتهای بند را در دستان خود بگیرد و تا زمانی که احساس کشیدگی در پشت ساق خود کرد، نوار را به سمت خود بکشد. این مورد را با پای دیگر خود تکرار کند.
- دستان خود را روی میز قرار داده و پاشنه یک پا را به سمت عقب و انگشتان همان پا را به سمت داخل (تا حدی که احساس راحتی داشته باشد و دردی احساس نکند) فشار دهد. در این وضعیت، پای دیگر را به صورت مخالف همین حرکت، به سمت دیگر بچرخاند. در این وضعیت، ستون فقرات باید ثابت نگه داشته شود.
- بیمار روی یک صندلی مناسب می نشیند، یک پا را روی توپ تنیس و پای دیگر را صاف روی زمین قرار می دهد و ستون فقرات خود را در حالت عادی قرار می دهد. توپ را زیر پاشنه پا و از پاشنه تا انگشتان پا می غلتاند.
- بیمار به صورت ایستاده، هر دو دست را روی دیوار قرار دهد. در حالی که پاها از دیوار حدود نیم متر فاصله دارد، یک پا را پشت پای دیگر قرا ر داده، در حالی که پاشنه ها را روی زمین نگه داشته است، سعی کند تا جایی که احساس کشیدگی در پشت ساق پا دارد، زانوها را به آرامی خم کند.
- تمرینات درمانی هر فرد، باید فقط در صورت احساس راحتی، انجام شوند و در صورت افزایش پا درد در طی و یا بعد از آن، حتما باید اصلاح شده و یا متوقف شوند.
- در فیزیوتراپی پا تمرینات ورزشی برای پا درد باید زیر نظر فیزیوتراپیست، 3 مرتبه هر مرتبه 10 الی 15 بار، به صورت آهسته و کنترل شده انجام شود.
خدمات آرنیکا برای درمان پا درد و فیزیوتراپی پا
کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا به عنوان بهترین کلینیک فیزیوتراپی در اهواز، این امکان را به بیماران گرامی می دهد که تحت نظر یک تیم از متخصصان طب فیزیکی به صورت خصوصی، درمان پادرد خود را هدایت کنند. همچنین درمان ها و فیزیوتراپی پا در مرکز فیزیوتراپی آرنیکا شامل کنترل درد با روش های درمانی، طب سوزنی، درمان دستی برای بهبود سفتی مفاصل، انعطاف پذیری، کنترل حرکتی از طریق تمرینات درمانی و در موارد لزوم بهره گیری از شاک ویو و لیزر درمانی می باشد.
سوالات متداول
- آیا پا درد بعد از عمل دیسک، طبیعی است؟
برخی از بیماران پس از عمل جراحی دیسک همچنان دچار درد پا می شوند که گاهی اوقات یک حالت موقتی است. این درد موقتی که می تواند روزها و هفته ها طول بکشد چرا که ریشه های عصبی برای بهبودی احتیاج به زمان دارد.
- آیا پا درد ربطی به اعصاب دارد؟
در حالی که بسیاری از انواع پادرد از مفاصل و تاندون ها ناشی می شود، گاهی اوقات منبع درد پا عصبی است که مستقیماً تحریک شده یا تحت تأثیر قرار گرفته است.
- آیا درد پا از علائم بارداری است؟
گرفتگی عضلات پا در سه ماهه دوم و سوم بارداری شایع است. برخی از زنان در سه ماهه اول بارداری احساس درد پا می کنند که به احتمال زیاد به دلیل تغییرات هورمونی و بزرگ شدن رحم است.
- برای درمان پادرد چه کنیم؟
استراحت تا حد ممکن، در ارتفاع قرار دادن پا، یخ درمانی، ماساژ درمانی و استفاده از داروهای ضد درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن.
- برای درد پاشنه پا باید چکار کرد؟
- تزریق استروئید می تواند درد و تورم را کاهش دهد.
- کفش های سفارشی (ارتوپدی) می توانند فشار پاشنه پا را کاهش دهد.
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی همراه با کیسه یخ نیز درد و تورم را کاهش می دهد.
- برای درد پا به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
متخصص ارتوپدی یا جراح ارتوپدی، جراح عروق، روماتولوژیست و فیزیوتراپیست
- علت پا درد چیست؟
پا درد دلایل زیادی دارد که می توان از عوارض آرتروز، مشکل عصب سیاتیک، شکستگی، تاندونیت، کشیده شدن، گرفتگی و پیچ خوردن عضلات پا به عنوان نمونه نام برد.
بدون دیدگاه