درمان و فیزیوتراپی آسیب رباط جانبی خارجی زانو

تعریف رباط جانبی خارجی زانو

رباط جانبی خارجی (Lateral Collateral Ligament) یا LCL که با نام رباط وثیقه فیبولار نیز شناخته می شود، یکی از اصلی ترین تثبیت کننده های مفصل زانو است. هدف اصلی رباط جانبی خارجی، جلوگیری از واریس و چرخش خلفی و جانبی زانو است. همچنین این رباط به علت اتصال قوی که بین استخوان ران و سر استخوان فیبولا (نازک نی) ایجاد می کند، زانو را مقاوم کرده و نقش ثبات مفصل زانو را اعمال می کند. رباط جانبی خارجی، به تنهایی آسیب نمی بیند و معمولا با آسیب رباط صلیبی قدامی (ACL)، رباط صلیبی خلفی (PCL) و گوشه جانبی خلفی به صورت مشترک آسیب می بیند.

آسیب های LCL بسته به شدت در سه درجه طبقه بندی می شوند که شامل رگ به رگ شدن، پارگی جزئی و پارگی کامل رباط است. درجه اول، رگ به رگ شدن و یک پیچ خوردگی خفیف است که با حساسیت و درد خفیف روی زانو همراه است و معمولا ورم ندارد. با بروز درجه دوم این نوع آسیب دیدگی، بیمار با پارگی جزئی رباط مواجه می شود که حساسیت و درد قابل توجه در قسمت جانبی و خلفی جانبی زانو وجود دارد. همچنین در این نوع آسیب دیدگی، تورم در ناحیه رباط ایجاد می شود.

درجه سوم این نوع آسیب دیدگی نیز با پارگی کامل رباط جانبی خارجی زانو همراه است که در آن، بیمار درد متفاوتی دارد. در پارگی کامل رباط، حساسیت و درد در قسمت جانبی زانو و همچنین در ناحیه آسیب دیده وجود دارد. در این درجه از آسیب دیدگی، بی ثباتی و تورم قابل توجه نیز ایجاد می شود. در نهایت می توان گفت، آسیب به رباط جانبی خارجی زانو می تواند در اثر استرس روی مفصل زانو ایجاد شود که با آسیب LCL ممکن است آسیب اضافی به ساختارهای ACL و PCL وارد شود. در ادامه به دلایل آسیب، علائم، تشخیص، درمان و فیزیوتراپی آسیب رباط جانبی خارجی زانو می پردازیم.

دلایل آسیب رباط جانبی خارجی زانو

آسیب دیدگی زانو یکی از شایع ترین دلایل مراجعه بیمار به پزشک است که 25٪ علت این حضور آسیب دیدگی رباط زانو گزارش شده است. این نوع آسیب دیدگی در بزرگسالان با حداقل 20 سال و حداکثر 65 بیشترین میزان بروز را دارد. بررسی ها نشان داده است كه آسیب LCL بيشتر در زنان و در ورزش هاي پر تحرک رخ مي دهد. اگرچه شیوع آسیب رباط جانبی خارجی زانو در مقایسه با سایر آسیب های رباط کمتر است، اما این نوع از آسیب دیدگی معمولا پس از یک ضربه پرانرژی به قسمت قدامی زانو اتفاق می افتد. رباط جانبی خارجی زانو که همراه با فشار زیاد و شدید رخ می دهد، معمولا در ورزش هایی با سرعت بالا مانند تنیس، بسکتبال، فوتبال، اسکی، ژیمناستیک و هاکی بیشترین احتمال آسیب دیدگی را دارد.

علائم آسیب LCL و تشخیص آن

رباط جانبی خارجی زانو، به سه صورت حاد، حاد با شدت کم و مزمن، دچار آسیب دیدگی می شود که هر کدام علائم جداگانه دارد.

• حاد: بیماران مبتلا به آسیب LCL از نوع حاد، معمولا با سابقه یک ضربه به قسمت قدامی زانو در حالت خمیده به پزشک مراجعه می کنند. این ضربه شامل یک برخورد مستقیم یا غیر مستقیم حین حرکت رخ می دهد. درد، تورم و خون مردگی که غالبا در خط مفصل جانبی وجود دارد و همراه با مشکل در تحمل وزن کامل می باشد، از علائم آسیب رباط جانبی خارجی از نوع حاد است.

سایر شکایات متداول شامل راه رفتن رانشی، ضعف و افتادن ناگهانی پا هنگام ایستادن و خواب رفتگی اندام آسیب دیده است. همچنین بیمار مبتلا به آسیب LCL حاد، ممکن است با کاهش دامنه حرکتی، بی ثباتی حین تحمل وزن، همچنین ضعف عضلات چهار سر ران و عدم توانایی در ایستادن روی پا روبرو شود.

• حاد با شدت کم: بیمارانی که دچار آسیب حاد با شدت کم رباط جانبی خارجی هستند، با درد جانبی زانو، سفتی زانو حین خم شدن، کشش انتهای دامنه حرکتی، ضعف کلی و بی ثباتی احتمالی مواجه هستند.
• مزمن: بیماران مبتلا به آسیب LCL مزمن نیز با درد زانو، ضعف قابل توجه در کل دامنه حرکتی، بی ثباتی طولانی مدت و الگوهای حرکتی ناسازگار روبرو هستند.

همانطور که پیش تر گفتیم و به دلیل نزدیکی رباط جانبی خارجی با رباط ها و مفاصل اطراف، آسیب های LCL اغلب در کنار سایر آسیب های رباطی از جمله ACL  و PCL رخ می دهد و اغلب همراه با دررفتگی زانو است. اگرچه این آسیب دیدگی، آن چنان شایع نیست، اما آسیب LCL می تواند هم زمان با آسیب مینیسک زانو به صورت مشترک رخ دهد. تشخیص آسیب LCL معمولا با جمع آوری اطلاعات به هنگام بررسی ها، ممکن می شود و انجام معاینه جسمی جامع به پزشک این امکان را می دهد تا مناسب ترین تشخیص را انجام دهد.

پس از بررسی های اولیه، پزشک متوجه می شود که بیمار مبتلا به آسیب LCL، علائمی مثل تورم، خون مردگی و افزایش گرمای احتمالی در امتداد خط مفصل جانبی دارد. پزشک در صورت امکان به تجزیه و تحلیل راه رفتن بیمار می پردازد تا تشخیص بهتری دهد. در بعضی موارد نیز ممکن است آزمایشات ویژه ای برای تعیین آسیب های مرتبط با دیگر رباط ها، منیسک و بافت نرم انجام شود که شامل آزمایش عضله، آزمون عصب شناسی، تست استرس Varus، آزمایش چرخش خارجی مجدد و… است. همچنین پزشک برای تشخیص آسیب رباط جانبی خارجی زانو ممکن است رادیوگرافی،  MRIو سونوگرافی را توصیه کند.

درمان آسیب رباط جانبی خارجی زانو

در بیشتر موارد آسیب رباط جانبی خارجی زانو، با مدیریت محافظه کارانه شامل استراحت، یخ، فشرده سازی و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی قابل درمان است. زانوی بیمار در طی هفته اول، اصلا نباید متحمل وزن شود. آسیب LCL درجه سه، با احتمال آسیب دیدگی رباط های متقاطع قدامی، صلیبی خلفی یا گوشه خلفی، مواجه است. در این حالت، برای جلوگیری از بی ثباتی بیشتر مفصل زانو، به جراحی نیاز است. بنابراین می توان گفت، جراحی ترمیمی بهترین گزینه جهت درمان آسیب های درجه سوم LCL است. پس از جراحی ترمیمی نیز استراحت، یخ، فشرده سازی و داروهای ضد التهاب استروئیدی لازم است.

فیزیوتراپی آسیب رباط جانبی خارجی زانو

در نهایت برای درمان آسیب رباط جانبی خارجی زانو، همانند سایر آسیب های رباط، می توان رویکردی مبتنی بر طراحی برنامه فیزیوتراپی آسیب رباط جانبی خارجی زانو، قبل و بعد از جراحی دنبال کرد. نکته مهم برای طراحی برنامه فیزیوتراپی این است که حتما باید بازه های زمانی طبیعی ترمیم بافت نرم را در نظر داشت. فیزیوتراپی آسیب رباط جانبی خارجی زانو، باید به صورتی باشد که رباط آسیب دیده برای شش هفته، وزنی را متحمل نشود. در واقع زانو قدرت تحمل نسبی وزن را دارد؛ اما وقتی جراحی گسترده ترمیمی انجام شده باشد، زانو نباید زیر فشار باشد.

همچنین برای کاهش فشار انگشتان پا روی زانو و جلوگیری از انعطاف پذیری زانو در هنگام راه رفتن، ممکن است از دستگاه ایموبیلایزر زانو نیز استفاده شود. برنامه ریزی برای تمرینات اولیه دامنه حرکتی، باید بدون تحمل کردن وزن طراحی شود. در مراحل اولیه پس از عمل جراحی، فیزیوتراپی آسیب  LCLمی تواند با همان جزئیات لازم برای اعمال برنامه های فیزیوتراپی و به صورت محافظه کارانه شروع شود. توجه به این نکته مفید است که اگر ترمیم منیسک انجام می شود باید از اسکات عمیق در طی چهار ماه اولیه خودداری شود.

همانطور که می دانیم، برای فیزیوتراپی آسیب LCL در ابتدا درمان محافظه کارانه به همراه مدیریت تورم، اعمال می شود. حین انجام فیزیوتراپی به منظور حفظ ثبات داخلی و جانبی، زانو در یک مهار بند لولایی برای 3 تا 6 هفته قرار می گیرد. مهار بندي در دستگاه تحرک زانو یا بریس قابل تنظیم که امکان خم شدن محدود اما کشش کامل را فراهم می کند، حمایت از زانو در صورت لزوم با عصا و تمرینات فعال سازی عضلات چهار سر ران، از دیگر مراقبت ها حین فیزیوتراپی آسیب  LCL می باشد.

همچنین فعال نگه داشتن دامنه حرکتی، انجام تمرینات قدرتی عضلات چهار سر ران، تمرینات پلیومتریک، تقویت و بالا بردن سطح تحمل وزن روی کل زانو و پا، تهویه هوازی و آموزش مجدد راه رفتن از جمله مراحل مهم فیزیوتراپی آسیب LCL است. تحریک الکتریکی نیز گزینه ای قابل استفاده است که می تواند از تحلیل رفتن عضلات به دلیل بی حرکتی جلوگیری کند.

خدمات فیزیوتراپی آرنیکا جهت درمان آسیب رباط جانبی خارجی زانو

کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا علاوه بر ارائه خدمات فیزیوتراپی آسیب  ACLو فیزیوتراپی آسیب PCL، ارائه دهنده خدمات فیزیوتراپی آسیب رباط جانبی خارجی است. این کلینیک که تاکنون بهترین امکانات را در اختیار مراجعین قرار داده است، به عنوان یکی از بهترین مراکز فیزیوتراپی در اهواز مشغول به کار است. برای کسب اطلاعات جامع از خدمات فیزیوتراپی به آدرس اینترنتی مرکز فیزیوتراپی آرنیکا مراجعه کنید.