طب سوزنی چیست؟
طب سوزنی یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی طب سنتی کشور چین است. در این روش درمانی که برای درمان بیماری‌های مختلف به کار می‌رود، سوزنهای بسیار باریک در نقاط خاصی از بدن بیمار وارد می‌شوند. این روش درمانی قدیمی به تنهایی و یا همراه با سایر روش های درمانی مورد استفاده قرار می گیرد و درمان با طب سوزنی در فیزیوتراپی یکی از رایج‌ترین و موثرترین روش‌های درمانی است. این روش از هزاران سال پیش برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها کاربرد داشته است که شامل انواع سردرد، بیماری های گوارشی، اختلالات عضلانی، درد گردن، کمر و… می شود.
همانطور که می دانیم، طب سوزنی روش درمانی خاص و منحصر به فردی برای بازگرداندن سلامتی بیماران است. طب سنتی چینی، طب سوزنی را به عنوان تکنیکی برای متعادل کردن جریان انرژی یا نیروی حیات معرفی می کند. پزشکان طب سوزنی معتقدند که انرژی از طریق مسیرها در بدن جریان می یابد و با قرار دادن سوزن ها در نقاط خاص در امتداد این مسیر ها، جریان انرژی بدن، دوباره می تواند در کل بدن گردش داشته باشد.
به علاوه خیلی از پزشکان غربی، طب سوزنی را محرکی برای حرکت اعصاب، ماهیچه ها و بافت های همبند می دانند. همچنین برخی از پزشکان نیز معتقدند که طب سوزنی حرکت مسکن های طبیعی بدن را تقویت می کند.
البته در این ما بین، ناگفته نماند که بعضی بیماری ها و اختلالات وجود دارد که با وجود آنها نباید از طب سوزنی استفاده کرد. این اختلالات و بیماری ها شامل موارد زیر است:
- اگر فرد دچار اختلال در زندگی است و هر مورد جدیدی ذهن او را به هم می ریزد.
- اگر فرد از داروهای رقیق کننده خون استفاده کند نیز احتمال بروز کبودی ناشی از سوزن ها افزایش می یابد.
- طب سوزنی شامل اعمال پالس های الکتریکی خفیف از طریق سوزن ها می باشد، بنابراین ممکن است که در پیس میکر مانع ایجاد کند.
- برخی از انواع طب سوزنی، باعث تحریک زایمان می شود که می تواند منجر به زایمان زودرس شود.
با در نظر گرفتن موارد خاص و در میان گذاشتن آنها با پزشک می توان مطمئن شد که آیا طب سوزنی برای شما مناسب بوده است یا خیر.
منظور از سوزن خشک چیست؟
“سوزن خشک” یا needling dry نام امروزی روش طب سوزنی با تغییرات کلی در روند درمان است. روش درمانی سوزن خشک، پس از مطالعات وسیع و آزمایشات گسترده بر روی سیستم عصبی عضلانی و سیستم اعصاب به رسمیت شناخته شده است. منظور از سوزن خشک نیز سوزن های بسیار نازکی است که به پوست نفوذ می‌کنند و نقاط خاص و بافت‌های عضلانی و پیوندی زیرین را تحریک می‌کند.
استفاده از طب سوزنی در فیزیوتراپی به یک فیزیوتراپیست اجازه می‌دهد تا بافت‌هایی را که به صورت دستی قابل لمس نیستند، هدف قرار دهد. فیزیوتراپیست‌ها هنگام استفاده از سوزن خشک از دستکش و تجهیزات محافظت شخصی (PPE) استفاده می‌کنند. همچنین در مراکز فیزیوتراپی معتبر مطابق با اقدامات احتیاطی استاندارد، بر اساس راهنمای پیشگیری از عفونت برای تنظیمات سرپایی و استانداردهای OSHA رفتار میشود. همچنین سوزنهای مورد استفاده به صورت استریل در یک محفظه خاص بهداشتی قرار می‌گیرند.
موارد کاربرد طب سوزنی در فیزیوتراپی
از طب سوزنی در فیزیوتراپی برای درمان بسیاری از مشکلات فیزیکی و بیماری ها استفاده می شود.
برخی از موراد کاربرد طب سوزنی عبارتند از:
- دردهای پس از عمل جراحی
- دردهای مزمن در نواحی مختلف بدن
- دیسک گردن و کمر
- درمان جراحات ناشی از ورزش‌های سنگین
- تاندونیت حاد و مزمن
- درمان اختلالات خواب
- درمان پرخوری
- مشکلات اعصاب
- دردهای عضلانی و مفاصل
- مشکلات مربوط به رباط‌ها
- مشکلات آلرژیک
- مشکلات داخلی همچون کبد چرب
- درمان سردردهای میگرنی
- انواع بیماری های معده و روده
- افسردگی و بیماری های عصبی
- تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی
- درد دندان
- درد زایمان
- درمان کمر درد
- درمان گردن درد
- آرتروز
- گرفتگی های قاعدگی
- اختلالات تنفسی
برای تکمیل طول درمان با طب سوزنی با استفاده از این روش، معمولا به چند جلسه مراجعه احتیاج است. درمان با طب سوزنی در فیزیوتراپی دردناک نیست و بیشتر مراجعان فرو رفتن سوزنها در پوستشان را احساس نمی‌کنند. تنها درصد کمی از مراجعان سوزش خفیف یک ثانیه‌ای(مانند شوک الکتریکی) را گزارش نموده‌اند. البته میزان درد ناشی از سوزن خشک به مهارت فیزیوتراپیست در استفاده از این روش بستگی دارد.
چگونگی تسکین درد با روش طب سوزنی
در این بخش از مقاله به چگونگی تاثیر روش طب سوزنی بر تسکین درد می‌پردازیم. این فرآیند شامل ۴ مرحله است.
- اختلال در موتور عضله و شل شدن عضلات: فرو کردن سوزن خشک در عضلات موجب ایجاد اختلال در موتورهای عضله و شل شدن آنها میشود.
- تحریک روند بهبود طبیعی با ایجاد پارگی سطحی: با فرو کردن سوزن خشک در پوست و ایجاد پارگی سطحی توسط سوزن، فرایند بهبود طبیعی تحریک شده و موجب کاهش درد میشود.
- تحریک مسیرهای عصبی: فرو کردن سوزن مخصوص در نقاط خاصی از بدن، باعث توقف رسیدن درد به سیستم اعصاب مرکزی بدن میشود. بدین منظور سرکوب اپیوئیدها در سطح نخاع سرکوب می‌شوند. سپس کنترل دروازه ی درد درد صورت میگیرد. در مرحله آخر با فعال شدن نوروترانسمیترها در سیستم عصبی مرکزی، باعث کاهش درد در سایر نواحی بدن کمک میشود.
- فرو کردن سوزن خشک در نواحی خاصی از بدن، موجب آزاد سازی برادی کینین، ماده‌ی P و سایر پروتئین ها و نوروترانسمیترهای بدن میشود: آزاد شدن این مواد شیمیایی در بدن پاسخ شیمیایی محلی ایجاد می‌کند که پاسخ موجب بسته شدن مسیر انتقال پیام درد به سیستم میشود.
فواید استفاده از طب سوزنی در فیزیوتراپی
در مواردی که فیزیوتراپیست‌ها از درمان با طب سوزنی استفاده می‌کنند، معمولاً این تکنیک بخشی از یک برنامه درمانی بزرگتر است. اما در برخی از موارد نیز به تشخیص متخصصین، روش طب سوزنی به تنهایی و بدون استفاده از سایر روش‌ها برای درمان بیماری‌ها یا تسکین دردها به کار برده میشود. معمولا فیزیوتراپیست‌ها برای تسکین درد یا بهبود دامنه حرکت از روش طب سوزنی استفاده می‌کنند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از طب سوزنی در فیزیوتراپی فواید زیادی دارد. برخی از این فواید عبارتند از:
- کاهش درد
- کاهش تنش عضلانی
- عادی سازی عملکردهای صفحات انتهایی حرکتی که محل انتقال تکانه‌های عصبی به عضلات است.
- افزایش سرعت بهبود بیمار
- افزایش سرعت تاثیر توانبخشی بیماران
به عنوان بخشی از تحصیلات سطح ابتدایی، فیزیوتراپیست‌ها در زمینه آناتومی و روش‌های درمانی نقاط مختلف بدن به خوبی آموزش دیده‌اند. فیزیوتراپیست‌هایی که روش درمان با طب سوزنی را انجام می‌دهند، با کسب تحصیلات و آموزش‌های خاص تحصیلات تکمیلی، دانش خود را تکمیل می‌کنند. هنگام تماس با یک فیزیوتراپیست برای درمان با این روش درمانی، حتما در مورد تجربه و تحصیلات خاص آنها درباره این روش سوال کنید. مراجعه به مراکز فیزیوتراپی با کادر مجرب برای درمان با روش طب سوزنی در فیزیوتراپی ضروری است.
عوارض جانبی کاربرد طب سوزنی در فیزیوتراپی
در صورت مراجعه به کلینیک‌های تخصصی فیزیوتراپی دارای کادر مجرب و استفاده صحیح از طب سوزنی در فیزیوتراپی، این روش فاقد هر گونه عوارض جانبی جدی است. تنها در مواردی ممکن است جای فرو رفتن سوزنها برای مدت کوتاهی دچار درد و سوزن شود. این درد به صورت عضلانی و تنها در ناحیه تحت درمان پدید می‌آید و شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
مدت زمان درد معمولا بین چند ساعت تا دو روز است و پس از آن به طور کامل برطرف میشود. در موارد نادری نیز احساس سرگیجه خفیف و کبودی کمرنگ در اطراف محل فرو کردن سوزنها، کرختی و کوفتگی نیز گزارش شده است. عوارض این چنینی نیز در عرض ۷۲ ساعت به طور کامل برطرف می‌شوند. برای کاهش درد و سوزش پس از استفاده از روش درمان با طب سوزنی، عمل نمودن به توصیه‌های زیر مفید خواهد بود:
- استراحت کردن
- حرکات کششی ملایم
- استفاده از کیسه آب گرم
- استفاده از کمپرس یخ
محدودیت‌های استفاده از طب سوزنی در فیزیوتراپی
استفاده از روش درمان با طب سوزنی در فیزیوتراپی نیز مانند هر روش درمانی دیگر با محدودیت‌هایی روبروست. استفاده از این روش برای بیماران مبتلا به حساسیت به فلز و هموفیلی، صرع و دیابت کنترل نشده، عفونت خونی و مشکلات گردش خون ممنوع است.
همچنین این روش درمانی به بیماران مبتلا به بیماری پیس میکسر یا ضربان‌ساز نیز توصیه نمی‌شود. زنان باردار و افرادی که ترس زیاد از سوزن دارند نیز نباید تحت درمان با این روش قرار بگیرند. افرادی که دارو مصرف می‌کنند (مخصوصا داروهای رقیق کننده خون) حتما باید قبل از استفاده از این روش با پزشک خود مشورت کنند.
خدمات کلینیک آرنیکا برای درمان با طب سوزنی در اهواز
استفاده درمان فیزیوتراپی با طب سوزنی در اهواز از جمله خدماتی است که در کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا ارائه میشود. این مرکز با بهره‌گیری از متخصصان طب سوزنی و با رعایت استانداردهای جهانی بهداشت در درمان با این روش سنتی، اقدام به درمان اختلالات گوناگون با این روش می‌نماید. از جمله سایر خدمات تخصصی که در این مرکز ارائه میشود می‌توان موارد زیر را نام برد:
- فیزیوتراپی بیماری‌های ارتوپدی
- فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی
- فیزیوتراپی بیماری‌های تنفسی
- فیزیوتراپی در جراحی‌ها
- فیزیوتراپی بورسیت شانه
- فیزیوتراپی بیماری‌های داخلی
مرکز فیزیوتراپی آرنیکا به منظور رفاه حال مراجعان و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در دوران کرونا امکان اخذ نوبت به صورت اینترنتی را فراهم نموده است و همچنین ارائه دهنده خدمات طب سوزنی در اهواز به صورت هوم ویزیت و فیزیوتراپی در منزل است. نوبت‌دهی آنلاین
سوالات متداول
- برای درمان با طب سوزنی در فیزیوتراپی چند جلسه درمانی احتیاج است؟
طول درمان با طب سوزنی به شرایط و مشکلات بیمار، تشخیص فیزیوتراپیست و همچنین پاسخ به درمان بستگی دارد. گاهی اوقات بیمار با یک یا دو جلسه درمان می شود؛ اما معمولا طول درمان با طب سوزنی بین ۶ تا ۸ جلسه است.
- هر جلسه درمان با طب سوزنی در فیزیوتراپی چقدر طول میکشد؟
معمولا طول درمان هر جلسه بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه مفید بسته به نوع درمان است؛ اما بسته به تشخیص فیزیوتراپیست ممکن است طولانیتر شود.
- آیا امکان تشدید درد پس از استفاده از طب سوزنی وجود دارد؟
بله. ممکن است در ابتدای درمان با این روش دردهای مزمن تشدید شوند. درد ممکن است به این دلیل باشد که نقاط انرژی خاص در بدن شما برای اولین بار فعال می شوند. با اینکه درد بعد از طب سوزنی، علامت بدی نیست، اما با گذشت مدت زمان کوتاهی از طول درمان، بهبودی حاصل خواهد شد.
- قطر و طول سوزنهای خشک چقدر است؟
سوزن های مورد استفاده در درای نیدلینگ، سوزن های یکبار مصرف و استریل هستند که معمولا طول سوزن ها از 5/1میلی متر الی 60 میلی متر و قطر آن ها بین 16/0 الی 30/0 میلی متر متغیر است.
- آیا استفاده از طب سوزنی خطرناک است؟
خیر. این روش در صورتی که توسط متخصصین و به صورت بهداشتی و استریل استفاده شود، کاملا ایمن خواهد بود. در واقع طب سوزنی با اینکه ممکن است عوارض جانبی محدودی نظیر درد و خونریزی جزئی یا کبودی در محل وارد شدن سوزن ها داشته باشد؛ اما خطرات حداقلی دارد.
- تفاوت روش طب سوزنی و روش استفاده از سوزن خشک چیست؟
طب سوزنی روشی برگرفته از طب سنتی چین است و روش استفاده از سوزن خشک نام علمی امروزی و غربی آن است. از طرفی طب سوزنی از تحریکات قوی استفاده نمی کند و در آن درمان بر اساس استفاده از نقاط برای بهبود طبیعی بدن صورت می پذیرد. همه اینها در حالی است که سوزن خشک از تحریکات قوی تری نسبت به طب سوزنی استفاده می کند و بر روی آزاد کردن ماهیچه ها متمرکز است.
- چه تعداد سوزن در هر جلسه درمان با طب سوزنی استفاده میشود؟
سوزن ها بسیار نازک هستند و قرار دادن آنها معمولا ناراحتی کمی ایجاد می کند. مردم اغلب این سوزن ها را به هیچ وجه حس نمی کنند. در غالب موارد در طب سوزنی بین ۶ تا ۸ سوزن در هر جلسه مورد استفاده قرار می گیرد ولی تا 20 سوزن ممکن است در یک درمان با طب سوزنی معمولی به کار گرفته شود.
بدون دیدگاه