فیزیوتراپی آسیب روتاتور کاف یا عضلات شانه

تعریف آسیب عضلات روتاتور کاف

روتاتور کاف (Rotator Cuff) گروهی از ماهیچه ها و تاندون ها هستند که اطراف مفصل شانه را احاطه کرده و سر استخوان بالای بازو را محکم در حفره کم عمق مفصل شانه نگه می دارد. یکی از عوامل درد و ناتوانی در شانه و شاید مهم ترین عامل می تواند آسیب عضلات روتاتور کاف باشد. با اینکه تعریف مشخصی از آسیب عضلات روتاتور کاف وجود ندارد؛ اما توصیف درد ناشی از آسیب عضلات روتاتور کاف، می تواند وجود دردی مبهم در شانه باشد که اغلب با چرخش بازو، بدتر نیز می شود.

در صورت درد شدید ناشی از آسیب عضلات روتاتور کاف یا عضلات گرداننده شانه، حداقل دو تاندون روتاتور کاف آسیب دیده و معمولا یکی از دو تاندون، بالاتر از سر استخوان بازو جمع می شود. به طور کلی، در آسیب عضلات روتاتور کاف یا عضلات گرداننده شانه، شدت پارگی عضلات، تعداد تاندون های آسیب دیده و طول آسیب دیدگی عضلات روتاتور کاف (Rotator Cuff) مد نظر قرار می گیرد. همچنین، ترمیم پارگی روتاتور کاف تأثیر به سزایی در رفع اختلالات عملکرد های شانه و کتف دارد.

دلایل آسیب عضلات روتاتور کاف

آسیب روتاتور کاف و پارگی آن، دلایل زیادی دارد. این آسیب دیدگی می تواند به دلیل افتادن بر روی دست، وارد آمدن فشاری غیر منتظره و یا در پی دررفتگی شانه باشد. زوال طبیعی عضله که با بالا رفتن سن و انجام حرکات تکراری، حمل بار سنگین و استرس شکل می گیرد نیز می تواند منجر به پارگی عضلات روتاتور کاف شود.

همچنین شانه منجمد می تواند منجر به آسیب عضلات روتاتور کاف شود. آسیب شناسی تیروئید، بیماری های هورمونی زنان، آسیب های خودایمنی، آرتریت روماتوئید و دیابت نوع یک و سیگار کشیدن نیز با پارگی روتاتور کاف در ارتباط است.

علائم آسیب عضلات روتاتور کاف و تشخیص آن

انواع درد شانه همراه با علائمی که در زیر به آنها اشاره می کنیم، از مشخصه های آسیب عضلات گردادننده شانه روتاتور کاف است:

• دردی مبهم در شانه
• آشفتگی خواب به دلیل درد شدید
• درد به هنگام فعالیت های نه چندان سنگین
• دشواری در شانه زدن مو یا رساندن دست به پشت
• ضعف بازو
• حساسیت به لمس شانه

فاکتورهای زیادی برای تشخیص پارگی روتاتور کاف (Rotator Cuff) در نظر گرفته شده است. برای تشخیص آسیب عضلات شانه، حتما تمایزی بین آن با دیگر بیماری ها وجود داد که پزشک با بررسی سابقه ذهنی و مکانیسم آسیب، فعالیت هایی که باعث تشدید یا تسکین درد می شوند، محدودیت های موجود در عملکرد، معاینه فیزیکی از دامنه حرکتی و آزمایشات قدرتی روتاتور کاف می تواند این تمایز را تشخیص دهد. استفاده از اشعه ایکس، MRI و سونوگرافی نیز ممکن است به تجویز پزشک برای تشخیص بهتر انجام شود.

درمان آسیب روتاتور کاف

تشخیص بالینی از روی علائم بیمار و انجام معاینات از طرف پزشک، برای تعیین بهترین اقدام درمانی لازم است. در زیر به اقدامات معمول درمانی در ارتباط با آسیب های شانه از جمله راهکارهای فیزیوتراپی آسیب روتاتور کاف اشاره می شود:

• مدیریت محافظه کارانه: این نوع درمان در بیشتر آسیب های روتاتور کاف تضمین شده است. دادن زمان به عضله آسیب دیده برای بهبودی، استراحت موضعی و حرکت محتاطانه از موارد مهم این نوع درمان است.
• درمان های غیر جراحی: این روش شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و تزریقات می شود.
• سرما درمانی، گرما درمانی و ماساژ درمانی: استفاده از این نوع درمان ها که در فیزیوتراپی آسیب روتاتور کاف رایج است ممکن است بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد.
• جراحی: در صورت عدم بهبودی با روش هایی که در بالا به آن اشاره کردیم، شاید جراحی برای بیمار مناسب باشد. سه راه برای جراحی ترمیم پارگی روتاتور کاف وجود دارد که منجر به بازیابی عملکرد روتاتور کاف می شود. این سه راه شامل موارد زیر است:
• جراحی ترمیمی باز: برای آسیب دیدگی های پیچیده، حتما یک برش جراحی باز نیاز است.
• جراحی ترمیمی مینی باز: تکنیک ها و ابزارهای جدید به جراحان این امکان را می دهد تا از طریق ایجاد یک برش کوچک 4 تا 6 سانتی متری، بازیابی کامل عضلات روتاتور کاف را انجام دهند.
• ترمیم آرتروسکوپی: دامنه نوری و ابزارهای کوچک به جای برش های بزرگ، از طریق ایجاد برش های خیلی کوچک و به جا گذاشتن زخم های کوچک، جراحی ترمیمی انجام می دهد. این نوع عمل جراحی با دوربین کوچک روی ابزار وارد شده به بدن و مشاهدات پزشک از طریق نمایشگر، انجام می شود.

البته درمان جراحی عضلات روتاتور کاف، عمدتا به روش آرتروسکوپی انجام می شود که نسبت به جراحی باز و مینی باز، فقط چند زخم کوچک بر جای می گذارد.

• فیزیوتراپی: از فیزیوتراپی می توان هم در صورتی که بیمار به عمل جراحی نیاز نداشته باشد و هم پس از عمل جراحی استفاده کرد. فیزیوتراپی آسیب روتاتور کاف سریعا می تواند شروع شود و بیمار در هنگام بهبودی با انجام فیزیوتراپی درد کمتری دارد. همچنین، فیزیوتراپی وقتی بخشی از یک برنامه درمانی باشد، موثر تر دارد.

فیزیوتراپی روتاتور کاف

اهداف فیزیوتراپی روتاتور کاف، کاهش درد و تنش عضلانی در ناحیه کتف و گردن برای تقویت حرکت کتف، بهبود وضعیت نادرست سر استخوان بازو به منظور بازیابی تحرک بازو و تقویت کردن و حرکت دادن شانه است. فیزیوتراپی روتاتور کاف، بدون عمل جراحی و بعد از عمل جراحی روتاتور کاف شامل اصول زیر است:

• کاهش تحمل وزن و توانبخشی بازو: بافت های آسیب دیده نباید تحت فشار و وزن زیاد قرار بگیرند. همچنین پرشکان توصیه می کنند برای تقویت شانه از آرنج، بازو و مچ دست در هنگام بی حرکتی طولانی استفاده شود.
• ترمیم مفاصل شانه به صورت طبیعی: تکنیک های حرکتی و کششی کپسول خلفی اغلب جهت بهبود دامنه حرکتی اعمال می شوند.
• تقویت تعادل قدرت عضلانی و استقامت عضلانی موضعی: تمرینات با زنجیره باز از بهترین تمرینات ورزشی برای این هدف فیزیوتراپی هستند.
• چرخش خارجی جانبی: بیمار به پهلو دراز کشیده و یک بالش کوچک بین بازو و بدن قرار می دهد. آرنج بازوی درگیر را خم کرده و به پهلو ثابت تکیه می دهد. بازو را به سمت خارج می چرخاند و به آرامی به حالت اولیه بر می گرداند.
• کشش شانه: بیمار روی شکم دراز می کشد. بازوی درگیر را مستقیما به سمت زمین آویزان می کند. با انگشت شست، بازو را مستقیم به سمت عقب و به سمت ران خود بلند کرده و در موازات بدن قرار می دهد.
• کشش افقی شانه: بیمار روی شکم دراز کشیده و بازوی درگیر را مستقیما به سمت زمین آویزان می کند. با انگشت شست، بازو را به موازات زمین بالا می برد و بازوی خود را به آرامی پایین می آورد.
• چرخش خارجی 90 درجه: بیمار روی شکم دراز می کشد. شانه را 90 درجه خم کرده در حالی که بازو به واسطه تخت پشتیبانی می شود. آرنج را نیز 90 درجه خم کرده و ثابت نگه می دارد. بازو را به آرامی به سمت خارج بدن چرخانده و به حالت اولیه بر می گرداند.
• تمرین زنجیره ای بسته: فیزیوتراپیست فشارهای تثبیت کننده ریتمیک را با قرار دادن شانه بیمار به صورت 90 درجه در ارتفاع کتف روی شانه بیمار اعمال می کند.
• تمامی حرکات در فواصل کوتاه، چند بار تکرار شده و تحت نظر فیزیوتراپیست انجام می شود.

فیزیوتراپی هنگامی که بخشی از یک برنامه درمانی است، در درمان پارگی روتاتور کاف تأثیر مفیدی دارد. در مراحل آخر فیزیوتراپی آسیب روتاتور کاف، تمرینات افزایش مقاومت و آموزش تمرینات ورزشی با تصویر انجام می شود.

خدمات فیزیوتراپی آرنیکا برای درمان آسیب روتاتور کاف

در کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا به عنوان یک مرکز فیزیوتراپی مجهز و طرف قرارداد با بیمه های خدمات درمانی، فیزیوتراپی آسیب روتاتور کاف نیز انجام می شود. همچنین مرکز فیزیوتراپی آرنیکا در اهواز، سایر خدمات فیزیوتراپی مثل فیزیوتراپی اختلال عملکرد کتف و فیزیوتراپی سندرم قوس دردناک شانه (که از عارضه های شایع بعد از آسیب عضلات روتاتور کاف است) را ارائه می دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر از خدمات این مرکز فیزیوتراپی خوب در اهواز با ما در کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا تماس بگیرید.